پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

بررسی تاریخی نهاد دانشگاه در ایران نشان دهنده طی روند غیر ارگانیک و زایش دفعی بوده است. نهادهای متشابه در قبل و ادوار تاریخی ، ماموریت محوری برای تولید علم نداشته، بلکه علم بعنوان کارکرد جانبی این نهادها بود. بعد از ورود دانشگاه در معنای جدید به ایران، متاسفانه به دلایلی چند شاهد هستیم که این نهاد نتوانست استقلال عمل خود را در برابر نهاد سیاست حفظ کند. گروهی از منتقدین این عدم استقلال را در قبل از انقلاب در حوزه توسعه نظام بروکراتیک و نیازمندی ان به استفاده از کارشناسان صاحب مدرک و در بعد از انقلاب، همگرایی پائین این نهاد با جریان سیاسی و ایدئولوژیک حاکم بر کشور ، جستجو می کنند. نکته جالب توجه اینجاست که در دنیای حاضر، بدلیل جایگاه خاص علم در توسعه اقتصادی و فناوری پایه کشور، ضرورت حاکمیت نوعی انضباط علمی در دانشگاه ها کاملا احساس می شود. بر این قاعده، نیازمندی به واگشت دانشگاه ها به کارکرد اصلی خود یعنی بهانه ای جهت تفکر و زمینه ای برای تخصص ، تبدیل به یک الزام شده است. در همین راستا باید اضافه نمود که جریانات دانشجویی نیز باید پذیرای نوعی انضباط کارکردی شده و حداکثر، دارای مطالبات عدالت طلبانه باشند(در مقابل مداخلات سیاسی). نهاد دانشگاه باید دارای نوعی استقلال رای شده و از هدایت های بیرونی باید بشدت پرهیز شود.

علم از مقوله هستی و دین از مقوله بایستی است. هستی و بایستی دو مقوله متفاوت هستند. تکنولوژی در حال حاضر به چنان شتابی رسیده است که نمی‌شود جلوی این شتاب را گرفت اما دانش الهیات به‌رغم سابقه چندین قرنه، هنوز اندر خم یک کوچه است و هنوز سوال‌هایی که پیش از میلاد مسیح در یونان باستان برای سقراط و افلاطون و ارسطو مطرح بوده، حل نشده است. مسائلی مانند جبر و اختیار، اراده بشر، رابطه مغز و ذهن و ...

واقعا خجالت نمی‌کشی جناب آقای دکتر علی عسگری؟ واقعا شرم نمی‌کنی؟ تویی که دو ریال سواد و تجربه و صلاحیت حضور در پستی که به شما پیشنهاد شده را نداری، از باند‌های فساد و ثروت و قدرت حرف می‌زنی؟ آن‌ها پیشنهاد کردند، تو چرا پذیرفتی؟ می‌خواهی ببینی چقدر پیاده کار هستی، یک دانشگاه را انتخاب کن تا چند تا دانشجوی نفت را بیاوریم تا با شما مناظره کنند. فعالان حوزه رسانه ما را می‌شناسند. نه مزدوریم و نه جیره و مواجب بگیر. مستقلیم، توسعه گرا هستیم و فساد ستیز. به اصطلاح گام دوم انقلابی هستیم. از عاقبتت می‌ترسیم جناب علی عسگری. در تاریخ جمهوری اسلامی، درس عبرت خواهی شد دکتر. خیلی گفتیم و شما نشنیدی. گویا صدای زنگ پتروشیمی بد گوشَت را پر کرده.

موضوع مقاله حاضر نوعی «تحلیل فرهنگی» از جامعه و دانشگاه و آموزش عالی در ایران امروز است. در اینجا «سیاست فرهنگی دانشگاهی» منظور ماست نه سیاست فرهنگی در دانشگاه. استدلال اصلی متن این است که سیاستگذاری فرهنگی در نظام آموزش عالی ایران توجه جدی به گسترش «فرهنگ دانشگاهی» نکرده است.